Hodowla krów mlecznych (opłacalność, systemy, żywienie) - kompleksowy poradnik

Krowy mleczne w naszym kraju zaliczane są do grupy najbardziej popularnych zwierząt hodowlanych. Produkcja mleka stanowi też ważną gałąź gospodarki, a nawet krajowego eksportu. Czy obecnie bydło mleczne opłaca się hodować i jak się do tego przygotować?

Duża konkurencja na rynku rolnym i niskie ceny skupu płodów rolnych zmuszają do szukania nowych dziedzin rozwoju gospodarstw. Hodowla krów mlecznych jest jedną z chętniej wybieranych specjalizacji w naszym kraju. Ma duży udział w przychodach państwa ze strony przemysłu rolniczego. W naszym kraju działa też wielu specjalistów z dziedziny hodowli i żywienia bydła. Czy jednak inwestycja w zwierzęta, infrastrukturę i sprzęt do hodowli w naszym kraju jeszcze się opłaca?

Rynek produkcji mleka w Polsce

Hodowla bydła to jedna z dziedzin rolnictwa cieszących się w naszym kraju dużą popularnością. Z szacunkowych danych wynika, że prawie 40 % hodowanych zwierząt to właśnie bydło. W ubiegłych latach w naszym kraju hodowano około 6,3 miliona sztuk bydła, z czego prawie 40 % to krowy mleczne. Ten stan od kilku ostatnich lat utrzymuje się na podobnym poziomie, a różnice rok do roku są nieznaczne.

Produkcja mleka w Polsce wynosi ponad 12 milionów litrów, przy czym jest to mleko tylko sprzedawane do skupu. W tych szacunkach nie liczy się zużycia własnego i przetwórstwa rzemieślniczego. Taka wartość sprawia, że nasz kraj plasuje się na 5 miejscu wśród producentów mleka w Unii Europejskiej i na 12 miejscu na świecie. Dobry dostęp do pasz, liczne specjalistyczne jednostki badawcze i możliwości regularnego testowania mleka sprawiają, że jakość produktu jest bardzo wysoka.

Opłacalność hodowli krów mlecznych

Duża popularność tej gałęzi hodowli wpływa też na stosunkowo wysoką konkurencję w branży hodowli krów mlecznych. Opłacalność produkcji mleka nie jest najwyższa, na co wpływają niskie ceny w skupach. Jednak wraz ze wzrostem ilości sztuk bydła w gospodarstwie opłacalność wzrasta. Tę tezę najlepiej potwierdza ustalenie współczynnika dochodu parytetowego, czyli średniego dochodu w gospodarce. Szacuje się, że rolnik i jego rodzina osiągną taki dochód, jeśli w ich gospodarstwie będzie około 50 krów. Dla porównania warto wskazać, że jeszcze kilka lat temu za taką granicę uznawano 30 sztuk bydła mlecznego na gospodarstwo.

Szansą na wygenerowanie wyższych dochodów jest ograniczenie wydatków. Na koszt produkcji mleka wpływa wiele czynników, jak choćby ceny zakupu paszy, opieka weterynaryjna i akcesoria do dojenia. Można obniżyć koszty paszy, skupując ją od lokalnych producentów lub uprawiając samodzielnie. Z kolei wybierając wysokiej jakości sprzęt i inwestując w sprawdzone części do dojarek, można zapobiec kosztownym awariom. Warto też zainwestować w regularne szczepienia i badania, co pozwoli zapobiec chorobom bydła mlecznego dziesiątkującym stada.

Najpopularniejsze rodzaje ras mlecznego bydła

Na zwiększenie dochodów z hodowli bydła mlecznego wpłynie dobór odpowiednich ras krów. W naszym kraju rolnicy hodują wiele różnych ras bydła, jednak cztery z nich uznawane są za najpopularniejsze. Z każdej sztuki można rocznie uzyskać następującą ilość mleka:

• rasa czarno-biała (inaczej polska holsztyńsko-fryzyjska) – rocznie od 6000 do 10 000 kilogramów mleka;
• rasa czerwono-biała – rocznie od 5000 do 7000 kg mleka;
• norweska rasa czerwona – około 6500 kg mleka rocznie, jednak o wysokiej zawartości tłuszczu i białka;
• szwajcarska rasa simentalska – około 5000 kg mleka rocznie, jednak produkt ma bardzo wysoką zawartość białka i znakomite walory smakowe.

Jak widzisz, niektóre rasy bydła mlecznego uznawane są za bardziej mleczne od innych. Przy wyborze musisz jednak wziąć pod uwagę także inne czynniki takie jak jakość mleka, wymagania żywieniowe i łatwość hodowli. Zastanów się też nad wyborem rasy już sprawdzonej w danym regionie.

Żywienie bydła mlecznego

Spory wpływ na opłacalność i trudności w zakresie hodowli krów mlecznych ma pojenie i karmienie krów. Pożywienie bydła mlecznego składa się z trzech podstawowych składników:

• pasze objętościowe – to około 80 % całości pożywienia, składają się na nie kiszonki i zielonki, a także sucha słoma i siano;
• pasze treściwe – pasze o dużej ilości składników odżywczych, na które składają się ziarna zbóż, nasiona rośli motylkowatych i odpady z produkcji oleju sojowego,
• dodatki paszowe – składniki uzupełniające niedobory minerałów i aminokwasów.

Istnieje kilka systemów żywienia, jednak w każdym z nich zaleca się podawanie wszystkich trzech składników w każdej jednostce żywieniowej. Przy doborze proporcji trzeba znaleźć optymalne zestawienie kosztów i jakości. Lepsza jakość pasz sprawi, że krowy mleczne będą dawały więcej mleka dobrej jakości, a także będą miały lepszą odporność na choroby. Jednak karmienie zwierząt tylko najwyższej jakości paszami treściwymi jest nieopłacalne.

Hodowla krów mlecznych związana jest z wieloma pracami wykonywanymi wokół zwierząt. Mycie wymion przed udojem, sprzątanie obór, kontrola stanu zdrowia, a także dbałość o sprzęt to zadania, które musi wykonać sam rolnik. Wszystkie są czasochłonne, dlatego prowadzenie licznej obory nie może być traktowane jako zajęcie dodatkowe, a raczej praca na pełen etat.